Dichloromethane (DCM hoặc methylene chloride, methylene bichloride) là một hợp chất clo hữu cơ có công thức CH2Cl2. Dichloromethane là chất lỏng không màu, dễ bay hơi này có mùi ngọt giống như chloroform được sử dụng rộng rãi làm dung môi. Mặc dù nó không thể trộn lẫn với nước, nhưng nó hơi phân cực và có thể trộn lẫn với nhiều dung môi hữu cơ
Nó là một hydrocarbon clo hóa lỏng dễ bay hơi. Nó không cháy nhưng nếu tiếp xúc với nhiệt độ cao, nó có thể tạo ra khói clorua độc hại. Ở nồng độ cao hơn hơi là chất gây nghiện. Nó được sử dụng rộng rãi như một chất tẩy sơn và dung môi
Bảng tính chất của Dichloromethane
Cấu trúc
Các ứng dụng của Dichloromethane
Sản phẩm bình xịt
Dichloromethane thường được sử dụng trong các sản phẩm bình xịt như sơn xịt. Điều này là do nó hoạt động như một:
- Dung môi mạnh
- Chất ức chế dễ cháy
- Bộ giảm áp suất hơi
- Độ nhớt ít hơn
Bởi vì DCM là một dung môi không bắt lửa nên nó rất lý tưởng trong sol khí vì nó bảo vệ chống lại và giảm nguy cơ cháy. Ngoài ra, điểm sôi thấp (40°C) mang lại cho nó đặc tính khô nhanh, rất tốt cho các sol khí kết dính.
Khả năng bốc hơi của DCM ở nhiệt độ phòng cũng làm cho nó trở nên hoàn hảo cho các chất đẩy khí dung. Nhờ có nhiệt độ sôi thấp, hơi DCM tồn tại ở trạng thái cân bằng với chất lỏng khối của nó khi ở trong bình điều áp. Điều này là do, mặc dù áp suất của nó cao hơn áp suất khí quyển, nhưng nó không cao đến mức nguy hiểm.
Tuy nhiên, có những mối nguy hiểm liên quan đến các sản phẩm sol khí do nồng độ dichloromethane của chúng. Được coi là một chất có độc tính cao và chất gây ung thư, DCM nguy hiểm với số lượng lớn. Hít phải là hình thức phơi nhiễm phổ biến nhất và có thể gây ra nhiều rủi ro về sức khỏe, từ chóng mặt đến ngộ độc khí carbon monoxide. Trong những trường hợp khắc nghiệt, việc tiếp xúc với dichloromethane có thể gây tử vong.
Tẩy sơn
Độ bay hơi cao của DCM cho phép nó hòa tan nhiều loại hợp chất hữu cơ. Do đó, nó là dung môi lý tưởng để sử dụng trong nhiều quá trình hóa học.
Có lẽ ứng dụng phổ biến nhất của DCM là tẩy sơn. Khả năng hòa tan mạnh của nó cho phép nó thâm nhập vào các lớp sơn, khiến chúng phồng lên. Điều này làm tăng khối lượng và tạo ra các biến dạng bên trong. Điều này không chỉ làm suy yếu độ bám dính của sơn với bề mặt bên dưới mà còn cho phép DCM phá vỡ hoàn toàn liên kết giữa chúng
Tẩy dầu mỡ
DCM được ứng dụng trong việc loại bỏ dầu, mỡ và các chất gây ô nhiễm khác khỏi hầu hết các bề mặt. Điểm sôi thấp của nó cũng khiến nó trở nên lý tưởng để tẩy dầu mỡ cho các bộ phận nhạy cảm với nhiệt độ.
Làm sạch các bộ phận là một quá trình thiết yếu trong nhiều ngành công nghiệp. Đây là lý do tại sao dichloromethane được sử dụng rộng rãi như một dung môi công nghiệp để đảm bảo thiết bị được loại bỏ chất gây ô nhiễm. Dichloromethane có đặc tính hòa tan tuyệt vời khiến nó rất phù hợp với điều này.
Để có kết quả sạch hơn, kỹ lưỡng hơn, DCM có thể được sử dụng trong quá trình tẩy dầu mỡ bằng hơi nước. Đây là nơi dung môi được đun sôi để nó bốc hơi và ngưng tụ trên chi tiết gia công mong muốn. DCM sau đó có thể hòa tan các chất gây ô nhiễm còn sót lại mà việc vệ sinh các bộ phận tiêu chuẩn không thể loại bỏ được. Nó làm điều này bằng cách bẫy các tạp chất trong các hạt chất lỏng của nó, sau đó chúng nhỏ giọt ra ngoài.
Chiết xuất caffein
Dichloromethane là dung môi được ưa chuộng sử dụng khi tách một hợp chất hữu cơ, như caffein, từ hỗn hợp các hợp chất. Điều này là do độ hòa tan của caffein trong DCM là 140mg/ml, cao hơn gấp sáu lần so với độ hòa tan của nó trong nước.
Để loại bỏ caffein trong cà phê, những hạt cà phê chưa rang sẽ được rửa nhiều lần trong dichloromethane sau khi được hấp. Trong quá trình này, caffein sẽ trở nên cực kỳ hòa tan với DCM, cho phép dung môi chiết xuất nó ra khỏi hạt cà phê. Dichloromethane sau đó sẽ được rút hết, để lại những hạt cà phê đã khử caffein.
Mặc dù DCM là dung môi được ưu tiên trong quy trình chiết xuất này trong nhiều năm, nhưng tình trạng của nó là một chất độc hại và chất gây ung thư tiềm tàng có nghĩa là cuối cùng nó đã được thay thế bằng một chất thay thế không độc hại
Thiết bị điện tử
Trong ngành công nghiệp điện tử, dichloromethane được sử dụng để sản xuất bảng mạch in.
Trước khi lớp cản quang được thêm vào bảng, DCM được sử dụng để tẩy bề mặt giấy bạc của chất nền. Nó cũng được sử dụng sau này để loại bỏ lớp cản quang khỏi bảng. Điều này làm lộ lá đồng giữa các mẫu mạch in.
Phim ảnh
Một quy trình khác tận dụng các đặc tính linh hoạt của dichloromethane là sản xuất phim chụp ảnh.
Cellulose triacetate (CTA) được sử dụng để tạo phim an toàn trong nhiếp ảnh. Dichloromethane được sử dụng làm dung môi trong sản xuất CTA, được tạo ra khi cellulose phản ứng với axit axetic. Sau đó xenluloza axetat được hòa tan trong DCM, chất này cuối cùng bắt đầu bay hơi. Khi đó, chất xơ triacetate tinh khiết sẽ bị bỏ lại.
